یاتاقان {جلسه بیست و هفتم}
مقدمه
آیا تا حالا به این فکر کردید که وسایل دوار چگونه حرکت می کنند؟ قطعا همه ما با دوچرخه ها سروکار داشتیم. تایر و رینگ دوچرخه به راحتی به دور خودش می چرخد و حرکت دورانی را سبب می شود. چیزی که مشخص است این است که نمی توان دو سطح دارای اصطکاک بالا را بر روی هم لغزاند بنابراین برای کاهش اصطکاک این دو سطح از قطعه ای به نام یاتاقان یا بیرینگ استفاده می شود.
در شکل بالا یک دوچرخ را مشاهده می کنید. برای اینکه بتوانیم کاربرد یاتاقان در دوچرخه را مشاهده کنیم بهتر است وارد جزئیات بیشتری شویم. در قسمت مرکزی رینگ ها که محل چرخش است یاتاقان ها وجود دارند. کلا هر جایی که می چرخد نیاز به یاتاقان دارد.
کاربران محترم، خواندن این جلسه بدون انجام تمرینات آن و گام به گام پیش رفتن با درس كافى نمى باشد. لطفا تمرين هاى آخر جلسه به همراه لينك هاى ارسال شده را به دقت مطالعه كنيد تا به درك كامل و عميقى از مطالبى كه در ادامه مى آيد برسيد.
در شکل زیر همه جاهایی از دوچرخه که می چرخند نشان داده شده است. قطعا همه این مکان ها نیاز به یاتاقان دارند.
حالا اگر بخواهیم بازهم جزئی تر نگاه کنیم باید اجزا را به صورت باز شده ببینیم. در شکل زیر نمایی نزدیک از یک یاتاقان در دوچرخه را مشاهده می کنید:
البته این ساچمه ها لزوما به صورت مجزا به کار نمی روند زیرا به هم برخورد می کنند و ساییده می شوند و در خیلی از مواقع به منظور کاهش هزینه ها و نظم بهتر ساچمه ها از یک قفس یا cage برای ساچمه ها استفاده می شود که در این صورت باعث کاهش تعداد ساچمه ها می شود و ساچمه ها به صورت نظام یافته درون کیج قرار می گیرند.
بعضا کیج ها را با نام هایی همانند نگهدارنده یا جدا کننده نیز می شناسند و علت آن هم این است که باعث می شوند ساچمه ها از همدیگر جدا شوند و به یکدیگر برخورد نکنند. برخورد ساچمه ها به یکدیگر باعث آسیب هایی همانند سایش می شود که در شکل زیر مشاهده می کنید:
و البته در بسیاری از مواقع ساچمه ها و کیج به صورت سیل شده یا sealed ارائه می شود که باز هم مزایای خاص خودش را به همراه دارد به عنوان مثال از ورود گردوخاک و آب و کثیفی ها به درون ساچمه ها جلوگیری می کند و عمر یاتاقان افزایش می یابد.
انواع یاتاقان از لحاظ تماس
در شافت ها و محورها یاتاقان ها را معمولا به دو صورت می سازند:
- یاتاقان های غلتشی(Rolling Bearing)
- یاتاقان های لغزشی(Sliding Bearing)
یاتاقانهای غلتشی همان هایی هستند که در بالا مشاهده کردیم و در دوچرخه ها بارزترین نمونه آن بودند. در یاتاقان های غلتشی ما تماس نقطه به نقطه بین دو قطعه داریم ولی در یاتاقان لغزشی تماس سطح به سطح است. یکی از پرکاربردترین یاتاقان های لغزشی، یاتاقان ژورنال می باشد که در شکل زیر مشاهده می کنید:
این یاتاقان با استفاده از یک لایه روغن بین ژورنال و بیرینگ حرکت می کند:
یاتاقان های مغناطیسی
دسته دیگری که البته کاملا متفاوت با دو دسته قبلی است یاتاقانهای مغناطیسی نام دارند. این یاتاقانها با استفاده از خاصیت مغناطیس و قطب های همنام و غیرهمنام توانسته اند نسل جدیدی از یاتاقانها را ایجاد کنند.
در بعضی از کاربردها ممکن است با نام یاتاقانهای فلنجی برخورد کنید که صرفا به دلیل فلنج دار بودن یاتاقان با این نام شناخته می شود و دسته بندی جدیدی ندارد. منظور از فلنج همان سوراخ هایی است که در گوشه های پوسته یاتاقان ایجاد می کنند تا به راحتی قابل نصب بر روی تجهیزات باشد. در زیر دو نمونه از آنها را مشاهده می کنید. نمونه سمت چپی یک فلنج دو سوراخه است و نمونه سمت راستی نیز یک فلنج چهار سوراخه است.
نکته: در پاسخ به سوال 4 اینکه ما در یاتاقان های غلتشی هم لغزش داریم یعنی اینکه ساچمه ها در مواردی هم می لغزند و مطلقا غلتشی نیستند ولی از آنجایی که این لغزش در مقایسه با یاتاقان های لغزشی بسیار کم است از آن صرفنظر می شود. برای دسترسی به جلسه قبل می توانید از لینک زیر استفاده کنید: براى اطلاع از مطالبى كه در آينده منتشر مى شوند و يا مطالبى كه صرفا در كانال منتشر مى شوند مى توانيد ما را در کانال تلگرام و یا اینستاگراممون دنبال کنید.
دیدگاهتان را بنویسید