كوليس و آموزش كار با آن {جلسه پنجم}

مقدمه

كوليس يا caliper وسيله اي بسيار كاربردي در مكانيك و نقشه كشي مي باشد. از كوليس مي توان براي اندازه گيري قطرهاي داخلي، خارجي و عمق تجهيزات استفاده كرد. كوليس اولين بار در ژاپن و توسط فردي بنام ميتوتويو ابداع شد. در حال حاضر برند Mitutoyo يكي از معروفترين برندهاي موجود در زمينه ساخت آنها و ابزارآلات اندازه گيري مي باشد. براى دسترسى به جلسه قبل مى توانيد از لينك زير استفاده كنيد:

• آموزش كار با ميكرومتر {جلسه چهارم}

کاربران محترم، خواندن اين جلسه بدون انجام تمرینات آن و گام به گام پیش رفتن با درس كافى نمى باشد. لطفا تمرين هاى آخر جلسه به همراه لينك هاى ارسال شده را به دقت مطالعه كنيد تا به درك كامل و عميقى از مطالبى كه در ادامه مى آيد برسيد.

قطعات تشكيل دهنده كوليس

در شكل زير قطعات تشكيل دهنده يك كوليس ورنيه يا Vernier Caliper را مشاهده مي كنيد.

انواع كوليس

شكل زير نحوه كار با نوع ديجيتال را نشان مي دهد.

با وجود انواع ديجيتالي كه دقت بالايي دارند و كاركردن با آنها بسيار آسان است انواع دستي همچنان طرفداران خاص خود را دارد زير قيمت نسبتا پايين تري نسبت به ديجيتالي دارد.

اندازه گيري با كوليس ورنيه اي

• اندازه گيري قطر داخلي
• اندازه گيري قطر بيروني
• اندازه گيري عمق

براي اندازه گيري قطر داخلي از فك هاي بالايي استفاده مي كنيم.

از فك هاي پاييني براي اندازه گيري قطر بيروني استفاده مي كنيم.

براي اندازه گيري عمق قطعات از ميله انتهايي آن استفاده مي كنيم.

نحوه خواندن اعداد روي كوليس

براي خواندن اعداد روي آن ابتدا بايد دقت كنيم كه رديف بالايي سيستم اينچي است و رديف پاييني سيستم متريك است. فرض كنيد ميخواهيم قطر خارجي يك ميله استوانه را اندازه گيري كنيم. براي اينكار استوانه را بين دو فك پاييني قرار مي دهيم و سپس عدد مربوط خط كش اصلي مركزي مي خوانيم و براي شمارش خرده عدد به خط كش پاييني مراجعه مي كنيم و عدد مربوط به جايي كه خط هاي دو خط كش اصلي و خط كش پاييني دقيقا روبروي هم قرار گرفته اند را مي خوانيم و با عدد اصلي جمع مي كنيم تا قطر خارجي به دست آيد.

در اينجا عدد اصلي 13 است و عدد خط كش پاييني را خوانده و در 0.02 ضرب مي كنيم و با عدد اصلي جمع مي كنيم. علت اينكه در 0.02 ضرب مي كنيم اين است كه هر تقسيم بندي روي خط كش پاييني معادل 0.02 ميلي متر است. اين 0.02 همان دقت كوليس مي باشد. دقت كنيد كه كوليس شما ممكن است داراي دقت متفاوتي باشد و هر دقتي كه بود به جاي عدد 0.02 استفاده كنيد.

نكته مهم: براي تشخيص اينكه كوليس ما چه دقتي دارد ابتدا تعداد تقسيم بندي هاي روي قسمت پاييني را مي شماريم و سپس عدد 1 را بر آن عدد تقسيم مي كنيم و هر عددي كه حاصل شد دقت كوليس ما را مشخص مي كند. مثلا در شكل زير 50 تقسيم بندي ريز را مشاهده مي كنيد كه با اعداد 0 تا 10 مشخص شده است. حال عدد 1/50 دقت ما را بيان مي كند. حاصل تقسيم 1 بر 50 مقدار 0.02 مي باشد كه دقت كوليس ما است و در محاسبات از آن استفاده مي كنيم.

مثال ديگري را در شكل زير مشاهده مي كنيد.

به عنوان مثال ديگري شكل زير را ببينيد.

سوال مهم: براى افزايش سرعت خواندن كوليس چكار كنيم؟ اگر قرار باشد هر بار كلى ضرب و تقسيم كنيم كارمان كند مى شود پس راه حل چيست؟

جواب: ابتدا به سه تصوير بالاتر كه عدد 13 بر روي خط كش پاييني قرار گرفته است نگاه كنيد. افرادى كه زياد با اين كوليس سروكار دارند كافى است به جاى اينهمه جمع و ضرب به صورت چشمى عدد را بخوانند به عنوان مثال در شكل اول عدد اصلى كه 13 است و براى خواندن عدد دوم هم همانطور كه ملاحظه مى كنيد يك سرى عدد از 1-2-3-4 تا الى آخر نوشته شده است كافى‌است كه يك 0 جلوى هر كدام بگذاريم و عدد را بخوانيم مثلا در اينجا كه درجه بعد از 4 است يك 40 داريم و يك خط ديگر نيز كه 2 حساب كرده و عدد 0.42 را به 13 اضافه مى كنيم كه معادل 13.42 مى شود. دقت كنيد هر درجه بندى بين دوعدد مثلا 3 و 4 به پنج قسمت تقسيم شده است و ما هر فاصله را معادل 2 ميلي متر در نظر گرفتيم كه باز به دقت كوليس بر ميگردد(در اينجا هر فاصله 2 ميلي متر است). با كمى تمرين در شكل هاى بعدى سرعت اندازه گيرى شما بالا مى رود.

براي اندازه گيري با قسمت بالايي كوليس كه اينچي مي باشد به صورت زير اعداد را مي خوانيم.

براى دسترسى به جلسه بعد مى توانيد از لينك زير استفاده كنيد:

• آموزش كار با سنباده {جلسه ششم}

مثل همیشه اگه دوست دارید از آخرین مطالب ما مطلع بشید و همچنین مطالبی رو ببینید که در سایت منتشر نمیشن میتونید ما رو در تلگرام یا اینستاگرام دنبال کنید: