آشنایی با مته {جلسه سیزدهم}

مقدمه

 مته ابزاری است که به کمک آن می توان سوراخ هایی را به شکل دایره ایجاد کرد. مته ها به کمک ابزاری با نام دریل می توانند سوراخ های مختلفی را با قطرهای مختلفی ایجاد کنند. اگر نیاز دارید که در مورد دریل بیشتر بدانید بهتر است ابتدا جلسه زیر را مطالعه کنید:

• آشنایی با دریل و انواع آن

مته ها دارای انواع مختلفی می باشند. در شکل زیر یک نوع مته را مشاهده می کنید.

مته داراى بخش هاى مختلفى مى باشد كه به صورت زير است:

1. بدنه مته
2. دنباله مته
3. شيار مته
4. جان مته
5. فاز مته
6. نوك مته
7. قطر مته
8. زاويه مارپيچ
9. لبه برنده
10. سطح آزاد

در شكل زير اين بخش ها و محل قرارگيرى هر كدام نشان داده شده است:

شيار مته(flute): براى هدايت براده هاى برداشته شده از روى سطح در طرفين آن دو شيار وجود دارد كه با نام شيار شناخته مى شوند و باعث مى شوند كه عمل براده بردارى تسهيل يابد. 

جان مته(web): به قسمت گوشتى باقيمانده بين دو شيار مارپيچ جان مته مى گويند و مقدار آن هر چه به سمت قسمت انتهايى مته مى رود بيشتر مى شود تا استحكام آن تقويت شود يعنى در انتهايى بيشتر از نوك است.

دنباله مته(shank): به قسمتى كه در انتهاى آن وجود دارد و براى قرار دادن در دريل است دنباله مى گويند. دنباله را به شكل هاى گوناگونى مى سازند. معمول ترين آنها استوانه اى، شش گوش، مخروطى و هرم ناقص است. در نوع داراى دنباله شش گوش شما مى توانيد از اين نوع مته در آچار بكس نيز استفاده كنيد زيرا قسمت شش گوش انتهايى مته به راحتى در آچار بكس جا مى گيرد.

فاز مته(margin of the lands): قسمت گوشتى نازكى كه در كنار شيار مارپيچ وجود دارد فاز ناميده مى شود و براى كاهش اصطكاك بدنه با سوراخ ايجاد شده مى باشد. فاز باعث مى شود چرخش و پيشروى آسانتر صورت گيرد.

قطر مته(Diameter): قطر قسمت جلويى و روى نوك مته را قطر مته مى نامند و بايستى حتما در نوك مته و فاز مته اندازه گيرى شود زيرا قطر مته ها را در فاصله هر صد ميلى متر از طول آنها يك دهم يك دهم كاهش مى دهند زيرا در سوراخ هاى عميق باعث مى شود كه قسمت هاى انتهايى مته با سوراخ برخورد نكند و باز هم از اصطكاك كاهش يابد.

دنباله مته(Shank): به قسمت انتهايى مته كه در دريل قرار مى گيرد و محكم مى شود دنباله مته مى گويند.

انواع نوك مته از نظر زاويه

مته ها از نظر نوع ساختارى به دسته هاى مختلفى تقسيم مى شوند كه هر كدام از آنها كاربردهاى خاص خود را دارند و قطعا شناخت دقيق اين ساختارها كمك شايانى در مورد كاربرد آنها به ما مى كند. بنابراين قبل از خريد هر كدام مى بايست نوع كار خود و نوع متريال را مشخص كنيد تا سوراخ كارى به درستى و بدون نقص صورت پذيرد. نوك آنها داراى يك زاويه مى باشد. در نوك آن دو لبه برنده داريم و دو سطح آزاد كه به اين دو لبه برنده متصل اند و در ادامه نيز يك شيار خالى كه براى عبور براده هاست گنجانده شده است.

نوك آن يك عامل تعيين كننده در كارهاى ما مى باشد. معمولا از چهار زاويه زير در نوك آنها استفاده مى شود كه بسته به نيازتان مى بايست از آنها استفاده كنيد. همانطور كه در شكل زير نيز مشاهده مى كنيد در مورد پلاستيك ها نوك آنها زاويه تندى دارد زيرا پلاستيك نرم است و مى تواند ميزان فروروى مناسبى داشته باشد و به همين ترتيب هر چه ميزان سفتى مواد بيشتر مى شود زاويه نوك نيز بيشتر مى شود تا بتواند به خوبى بر روى سطح قرار گيرد. به عنوان مثال در مورد آخر كه نوك زاويه 135 درجه است به دليل اينكه سطح فولاد سفت مى باشد نياز است كه نوك آنها زاويه بيشترى نسبت به بقيه داشته باشد تا بتواند بر روى سطح سوراخ ايجاد كند وگرنه با زاويه تند 60 درجه از روى سطح دچار لغزش مى شود و نمى تواند سوراخى ايجاد كند.

انواع متريال مته

موادى كه مته به وسيله آن ساخته مى شود نقش مهمى در ميزان عمر آن و همچنين كاركرد آن دارد. معمول ترين متريال ها و روش هاى ساختى كه براى آن به كار گرفته مى شود به صورت زير است:

1. High-Speed Steel (HSS) drill bits 
   به وسيله HSS مى توان چوب، پى وى سى، فايبرگلس و فلزات نرمى همانند آلومينيوم را با اين نوع سوراخ كرد.
2. Titanium-coated HSS drill bits
   همانند دسته اول مى باشند با اين تفاوت كه به دليل پوشش تيتانيوم اصطكاك كمترى ايجاد مى كنند و قاعدتا براى مدت زمان طولانى ترى تيز باقى مى مانند. به وسيله آنها مى توان چوب، پى وى سى، فايبرگلس و فلزات نرمى همانند آلومينيوم را با آن سوراخ كرد.
3. Black oxide-coated HSS drill bits
   همانند دسته اول مى باشند با اين تفاوت كه به دليل پوشش ضدخوردگى و پرداخت مناسب با دوام تر مى باشند و در مقابل خوردگى نيز مقاوم مى باشند. از اين نوع مى توان در مواردى‌ همانند انواع فلزات و چوب هاى سخت و فايبرگلس استفاده كرد. قاعدتا براى مواد نرم تر نيز كاربرد دارد.
4. Carbide-tipped drill bits
   اين نوع محكم تر از سه نوع قبلى است و نوك آن براى مدت طولانى ترى تيز باقى مى ماند. از اين نوع براى كارهاى بنايى و سوراخ كارى در كاشى‌ و سراميك و موارد ديگر زياد استفاده مى شود.
5. Cobalt drill bits
   محكم ترين نوع در بين موارد ذكر شده كبالت مى باشد. همانطور كه از نام آن پيداست از كبالت استفاده شده است بسيار محكم مى باشد كه از آن مى توان براى‌ سوراخ كارى‌ در فولاد هاى ضد زنگ و … استفاده كرد. قاعدتا براى فلزات نرمى همچون آلومينيوم و… نيز قابل استفاده است.
6. Dimond drill bits
   در مواردى همانند گرانيت يا سنگ هاى مرمر و…  از مته هاى نوك الماسه استفاده مى كنند تا تحمل شرايط سخت را داشته باشد.
7. Carbon Steel
   جنس كربن استيل محكم نيست و بيشتر براى كاربردهاى چوب به كار مى رود. اين جنس معمولا در گردبرهاى چوب بسيار كاربرد دارد و ارزانتر از بقيه است.

اين جلسه نيز به پايان رسيد. براى اطلاع از مطالبى كه در آينده منتشر مى شوند و يا مطالبى كه صرفا در كانال منتشر مى شوند مى توانيد ما را در کانال تلگرام و یا اینستاگراممون دنبال کنید.