آموزش لحیم کاری و شناخت انواع مواد و قطعات لازم برای لحیم کاری

مقدمه

با سلام خدمت همه شما دوستان. در این جلسه میخوایم لحیم کاری رو با هم دیگه یادبگیریم. البته پیشنهاد میکنم برای فهم بهتر این جلسه جلسات زیر رو که قبلا در سایت منتشر شده مطالعه بفرمایید:

• الکتریسیته چیست؟
• ولتاژ ، جریان و قانون اهم

لحیم کاری

لحیم کاری یکی از مهمترین مهارتهایی است که در دنیای الکترونیک به آن نیاز دارید. در این مقاله ما به لحیم کاری through-hole soldering که معمولا با نام plated through-hole یا همان PTH خوانده می شود می پردازیم.

لغت solder دو تا معنی دارد یکی اینکه به معنای آلیاژی است که برای لحیم کاری استفاده می کنیم و معنی دیگر آن یعنی اتصال دو قطعه به هم.

آلیاژ سرب در برابر آلیاژ بدون سرب:

از ابتدا آلیاژ سرب به دلیل کاربردی بودن آن به وفور برای لحیم کاری استفاده می شد. این آلیاژ که ترکیبی از lead(سرب) یا همان pb و sn(قلع) بود به دلیل مضر بودن سرب برای بدن انسان از سال 2006 در اروپا جای خود را به دیگر آلیاژهای بدون سرب داد که ترکیب اصلی آنها قلع و نقره و مس بود. سازمان  Restriction of Hazardous Substances Directive یا به اختصار ROHS بر روی تمامی آلیاژهای لحیم کاری که فاقد سرب بودند علامت خود را ثبت کرد تا هنگام خرید فاقد سرب بودن آن را تشخیص دهیم. پس هنگام خرید به علامت های زیر دقت کنید. هر چند هنوز هم سرب طرفداران خاص خود را دارد و در بیشتر فروشگاهها هر دو نوع آلیاژ را میبینید.

در هنگام خرید سیم لحیم دقت کنید که برای انجام چه کاری می خواهید و هنگام لحیم کاری قطعات کوچک از سیم لحیم کوچکتر و در هنگام لحیم کاری قطعات بزرگتر از سیم لحیم بزرگتر استفاده کنید.

کته دیگری که باید دقت کنید اینه که در اکثر سیم لحیم های بدون سرب یک ماده شیمیایی را در هسته آنها تزریق می کنند تا هنگام لحیم کاری روانتر جاری شود.

هویه لحیم کاری:

یکی از ابزارهای اصلی لحیم کاری هویه آن است. از هویه برای گرم کردن سیم لحیم کاری استفاده می شود. هنگام خرید هویه هم دقت کنید که برای بردها از هویه های وات بالا استفاده نکنید چون باعث سوختن برد می شودند. اگر هم از هویه با قابلیت تنظیم حرارت استفاده می کنید که براحتی تنظیمات قابل دسترسی است. به شکل زیر دقت کنید.

شکل زیر هم هویه با قابلیت تنظیم دما را نشان می دهد.

دستگاه همراه هویه برای تنظیم دما:

نمای داخلی دستگاه تنظیم دمای هویه:

نوک هویه تاثیر زیادی در لحیم کاری مناسب دارد.

برای تعویض نوک هویه هم دو روش وجود دارد که بسته به نوع هویه دارد.

نوع اول: هویه با نوک پیچشی

نوع دوم: هویه با نوک فشاری

استند(Stand):

از استند زمانی استفاده می کنیم که دیگر با هویه کاری نداریم و آن را در استند قرار می دهیم در صورتی که هویه داغ را در مکانی غیر از استند قرار دهید باعث خطراتی همچون آتش سوزی و… می شود. در بعضی از استندها از اسفنج های معمولی برای تمیز کاری نوک هویه استفاده می شود و در بعضی دیگر از اسفنج های برنجی استفاده می شود. هنگام گذاشتن هویه درون پایه مخصوص دقت کنید تا نوک هویه داغ به لبه استند برخورد نکند چون دچار سایش می شود.

اسفنج های برنجی برای تمیزکاری

هنگامی که لحیم کاری می کنید مواد ناخالص درون سیم لحیم باعث می شود که نوک هویه تمایل به اکسید شدن داشته باشد بدین معنی که تمیز نکردن نوک آن باعث سیاه شدنش می شود که منجر به جذب نشدن لحیم به آن برای دفعات بعدی می شود. این ناخالصی ها در سیم لحیم های فاقد سرب بیشتر است. در گذشته از اسفنج خیس برای تمیز کاری استفاده می کردند که معایبی همچون ساییده شدن نوک هویه را به همراه داشت چون تماس نوک داغ هویه با جسم خنک اسفنجی باعث انبساط و انقباض نوک هویه می شود که ساییدگی را به همراه دارد ولی در اسفنج های برنجی نوک هویه در همین دما باقی می ماند.

وکیوم یا قلع کش:

از وکیوم برای مکش ضایعات لحیم کاری استفاده می شود.

مراحل لحیم کاری

ابتدا قطعه را در جاي خود روي PCB قرار دهيد و سپس آن را خم كنيد تا از برد جدا نشود و سپس آن را كوتاه كنيد تا براي لحيم كاري آماده شود. نوك هويه را به برد نزديك مي كنيم تا كمي برد گرم شود و از طرف ديگر هم سيم لحيم را نزديك مي كنيم با گرماي ايجاد شده توسط هويه ذوب شود و دور تا دور پايه را فرا گيرد. بعد از لحيم كاري چند ثانيه صبر كنيد تا لحيم سفت شود.

نكات زير را هم در هنگام لحيم كاري در نظر بگيرد.

برای دریافت آخرین مطالب سایت  و همچنین مطالب منحصر به فرد دیگر که در سایت منتشر نمی شوند میتوانید در کانال تلگرام ما عضو شوید و یا در اینستاگرام ما را فالوو کنید: